Javën e kaluar Franca u përball me një ditë tjetër protestash dhe grevash kundër reformës së pensioneve të qeverisë që rrit moshën ligjore të pensionit nga 62 në 64 deri në vitin 2030.
Plani për t’i bërë francezët të punojnë më gjatë kërkon gjithashtu 43 vjet punë për të fituar një pension të plotë në moshën 64 vjeçare – përndryshe, punëtorët do të duhet të presin derisa t’i mbushin 67 vjet.
Ky rregull do të fillojë deri në vitin 2027, ndërsa mosha e pensionit me ligj do të rritet me tre muaj çdo vit, duke filluar nga shtatori, duke arritur përfundimisht në 64 vjet në fund të dekadës.
Qeveria franceze thotë se reforma është e nevojshme për ta bërë sistemin francez të pensioneve të qëndrueshëm financiarisht teksa popullsia e vendit plaket. Por opozita dhe sindikatat po bëjnë thirrje për opsione të tjera, të tilla si bërja e kompanive dhe të pasurve të paguajnë më shumë për të financuar sistemin e pensioneve.
Plani i diskutueshëm ka kaluar në parlament pa votim dhe tani po shqyrtohet nga Këshilli Kushtetues, i cili pritet të thotë më 14 prill nëse miraton të gjithë apo një pjesë të tekstit, hapi i fundit përpara se ligji të hyjë në fuqi.
Rritja e moshës së daljes në pension nuk është vetëm një tendencë në Francë: mosha standarde e detyrueshme e pensionit është vendosur të rritet në shumicën e vendeve të Organizatës për Bashkëpunim dhe Zhvillim Ekonomik (OECD).
Më poshtë mund të mësoni se vilat vende kanë moshat më të ulëta dhe më të larta të daljes në pension në Evropë, sa është numri i viteve të pritshme që një person t’i shpenzojë në pension në Evropë dhe në çfarë moshe dalin evropianët nga tregu i punës.
Cilat janë moshat aktuale të pensionit të parakohshëm dhe të ligjshëm në Evropë?
Përkufizimet e moshës së pensionit ligjor ndryshojnë në vende të ndryshme. Ekzistojnë praktika të ndryshme në çdo vend në varësi të llojit të pensionit, sipas të dhënave të OECD-së dhe raportit Pensionet në një vështrim.
Dy raportet përdorin shifrat e vitit 2020 – të dhënat më të fundit të disponueshme që analizojnë moshat aktuale dhe të ardhshme të pensionit për ata që hynë në fuqinë punëtore në moshën 22 vjeçare.
Në disa raste, raporti nuk specifikon gjininë e secilit vend, që do të thotë se mosha e daljes në pension për burrat dhe gratë mund të jetë e njëjtë në ato vende.
Moshat aktuale të daljes në pension përfshijnë dy lloje: të hershme dhe standarde. Sipas raportit të OECD-së, për meshkujt, moshat e pensionit të parakohshëm variojnë nga 59 vjet në Lituani në 63.7 vjet në Gjermani. Për gratë, mosha varion nga 58 vjeç në Lituani në 63.7 vjeç në Gjermani.
Mosha aktuale e pensionit të parakohshëm (2020*)
Në Francë, mosha aktuale e daljes në pension të parakohshëm është 62 vjeç për burrat dhe gratë. Në fakt, 62 vjeç është mosha e pensionit të hershëm në pothuajse gjysmën e vendeve, duke përfshirë Suedinë, Portugalinë, Norvegjinë, Italinë, Greqinë dhe Austrinë.
Moshat aktuale të daljes në pension janë më të larmishme në krahasim me moshat e pensionit të hershëm dhe pasqyrojnë nga afër moshën e pensionit të detyrueshëm. Për meshkujt, kjo varion nga më e ulëta që është 52 vjeç në Turqi deri në 67 vjeç në Norvegji dhe Islandë.
Për gratë, në Turqi është 49 vjeç, ndërsa Norvegjia dhe Islanda kanë moshat më të larta të daljes në pension, prej moshës 67 vjeçare.
A ka Franca një moshë pensioni më të lartë se BE-ja?
Mesatarja e BE-së është 64.3 vjet për burrat dhe 63.5 vjet për gratë.
Në Francë, mosha aktuale e daljes në pension është 64.5 vjeç si për burrat ashtu edhe për gratë, sipas të dhënave të OECD.
Kjo do të thotë se Franca ka një moshë pensioni pak më të lartë se mesatarja e BE-së. Është ende më e ulët se në disa anëtarë të tjerë të bllokut, si Gjermania, ku kjo shifër shkon në 65.7 vjet si për burrat ashtu edhe për gratë.
Moshat aktuale të daljes në pension (2020*)
Duke përjashtuar Turqinë, mosha minimale aktuale e daljes në pension në të gjithë Evropën është 62 vjet për burrat dhe 60 vjet për gratë.
Mosha aktuale e daljes në pension është 65 vjeç ose më shumë në shumicën e vendeve evropiane ku disponohen të dhënat e OECD.
Nga vendet anëtare të BE-së, Greqia, Italia, Luksemburgu dhe Sllovenia kanë moshën më të ulët aktuale të daljes në pension, me 62 vjet si për burrat ashtu edhe për gratë.
Vitet e pritshme për shfrytëzimin e pensionit janë rritur ndjeshëm
Vitet e pritshme në pension janë jetëgjatësia e matur në moshën e daljes efektive nga tregu i punës dhe kjo shifër është rritur ndjeshëm me kalimin e kohës.
Në vitin 1970, burrat në vendet e OECD-së kishin mesatarisht 12.0 vjet pas daljes së tyre nga tregu i punës, ndërsa ata mund të prisnin të kalonin 19.5 vjet në pension deri në vitin 2020.
Jetëgjatësia e grave në daljen nga tregu i punës ishte dukshëm më e lartë në fillim, duke qëndruar në 16 vjet mesatarisht në OECD në 1970. Kjo u rrit në 23.8 vjet në vitin 2020, ndërsa hendeku midis burrave dhe grave gjithashtu është rritur pak.
Gratë mendohet të jetojnë katër vjet më shumë se burrat pas daljes në pension
Hendeku midis grave dhe burrave në jetëgjatësinë në pension varion nga 2 vjet në Irlandë në 7.5 vjet në Qipro.
Deri në vitin 2020, gratë evropiane zakonisht mund të jetojnë 4.3 vjet më shumë se burrat pasi të dalin nga tregu i punës.
Ndërsa mesatarja e BE-së është 4.6 vjet, në Francë, hendeku gjinor qëndron në favor të grave me një total prej 3.6 vjetësh, raporton Euronews, transmeton Klankosova.tv.
Është interesante se jetëgjatësia në pension për të dy varion shumë në Evropë. Për meshkujt, ajo varion nga 14 vjet në Letoni deri në 24 vjet në Luksemburg.
Për gratë, jetëgjatësia në pension varion nga 18.9 vjet në Letoni në 28.4 vjet në Greqi. Gratë mesatarisht jetojnë 26 vjet ose më shumë teksa janë në pension në Belgjikë, Francë, Greqi, Itali, Luksemburg dhe Spanjë.
Franca u rendit në tre vendet e para për jetëgjatësinë më të lartë të pensionstëve
Franca regjistroi vitet e pritshme shumë të larta në pension, duke u renditur e dyta në meshkuj (23.5 vjet) dhe e treta në femra (27.1 vjet) në të gjithë kontinentin.
Vitet mesatare në pension (2020*)
Cilat do të jenë moshat e ardhshme të daljes në pension deri në vitin 2060?
OECD vlerëson se mosha normale e daljes në pension do të rritet mesatarisht me rreth dy vjet nga mesi i viteve 2060 në vendet që përfshin.
Danimarka parashikohet të ketë moshën më të lartë të daljes në pension, 74 vjeç si për burrat ashtu edhe për gratë. Në shumë vende, mosha aktuale e daljes në pension në të ardhmen mund të jetë rreth 65 apo edhe 66 vjeç.
Mosha e ardhshme e daljes në pension deri në vitin 2060
Në BE, mosha e daljes në pension pritet të jetë 66.1 vjeç për burrat dhe 65.9 vjeç për gratë deri në vitin 2060. Në Francë, mosha e daljes në pension parashikohet të arrijë në 66 vjeç për burrat dhe gratë në të njëjtën periudhë. /Klankosova.tv